همانطور که اطلاع دارید، پایه یا بنیاد به عنوان یکی از اجزای حیاتی هر ساختمان شناخته میشود. از میان این اجزا، شناژ به عنوان یکی از اصولیترینها شناخته میشود. شناژ عنصر اساسی در بنیاد ساختمان محسوب میشود. ممکن است این سوال برای شما پیش آمده باشد که شناژ دقیقاً به چه معناست؟ این واژه از زبان فرانسوی “Shenage” گرفته شده و به معنای اتصال یا پیوند است. در صنعت ساختمان، از شناژ برای اتصال پایههای عمودی به یکدیگر استفاده میشود. این مقاله به انواع شناژ، روشهای اجرای شناژ و مواد مورد نیاز برای انجام آن، میپردازد.
شناژ چیست؟
شناژها، به عنوان ارتباطی بسیار حیاتی و اساسی، وظیفهٔ اتصال و متصل کردن قسمتهای مختلف و پیچیدهای از ساختمان را بر عهده دارند. این قطعات مهم، نیروها و فشارهای مختلفی که درون ساختمان وجود دارند را به زمین منتقل میکنند. از این رو، نقش آنها در استحکام و پایداری ساختمان بسیار اساسی است.
هنگامی که در مورد مفهوم شناژ بندی سوال مطرح میشود، میتوان به این فرآیند به عنوان یکی از مراحل حیاتی در فرآیند بنیانگذاری و ساخت ساختمان اشاره کرد. این فرآیند یک گام اساسی و اساسی است که هدف اصلی آن اتصال و متصل کردن تمامی پایهها یا فونداسیونهای ساختمان بهکمک شناژهاست، تا ساختمان به صورت کامل و کاملتری با قدرت و استحکام احاطه گردد.
در بسیاری از سازهها، رویکردهای مختلفی برای تضمین انتقال یکنواخت نیروی حاصل از وزن ساختمان به زمین اتخاذ میشود. یکی از این روشها استفاده از فونداسیونهای (پیها) جداگانه است که هر یک به صورت عمودی در زمین قرار میگیرند و با یکدیگر در تماس نیستند؛ حتی فواصل زیادی به وجود میآید که معمولاً حداقل حدود ۵ متری است. اما این روش نیازمند طراحی دقیق و هماهنگی بالا بین پیهاست تا بهطور اثربخشی نیروها را به زمین منتقل کنند.
به همین دلیل، مهندسان ساخت و ساز با استفاده از یک پی افقی قوی به نام شناژ، سعی در اتصال و تقویت پیهای عمودی دارند. این شناژها میتوانند بهطور موثری نقش پیچیدهای را در تعادل نیروهای وارده از ساختمان و فشارهای مختلفی که از زمین، مانند زلزله و باد، به ساختمان وارد میشوند، ایفا کنند. این اقدام، در نهایت به تقویت ساختمان و تضمین استحکام و پایداری آن کمک میکند و از آسیب جدی جلوگیری میکند.
معرفی انواع شناژ
شناژها، یکی از اصلیترین عناصر در ساخت و استحکامبخشی سازهها، بر اساس ویژگیهای متعددی مانند شکل، جهت و کاربرد، به دستهبندیهای گوناگون تقسیم میشوند. این دستهبندیها به منظور تحلیل عملکرد و اثربخشی بهتر آنها در محیط ساختمانی بهکار میروند.
از لحاظ شکل، شناژها به چهار دسته عمودی، افقی، مورب و مخفی تقسیم میشوند. هر یک از این انواع ویژگیها و کاربردهای مخصوص به خود را دارند و به موقعیت و نیازهای خاص سازه تطبیق مییابند. همچنین، این شناژها از دیدگاه محل نصب به دو دسته خارجی یا داخلی تقسیم میشوند که این تفاوت در نحوه نصب و تأثیر آنها بر ساختمان بسیار حائز اهمیت است.
از لحاظ کاربرد، شناژها در سه دسته تقویتی، اتصالی و انتقالی دستهبندی میشوند. هر یک از این دستهها وظایف و نقشهای خاص خود را در تقویت و استحکامبخشی سازهها دارند و در برابر بارهای مختلفی که به ساختمان وارد میشوند، مقاومت میکنند. این دستهبندیها به مهندسان و سازندگان کمک میکند تا روشهای بهینهتری برای تقویت و سازهدهی انتخاب کنند و استحکام ساختمان را بهبود بخشند.
پیشنهاد سایت : میلگرد رکابی و کاربرد آن
شناژ عمودی
استفاده از شناژهای عمودی عموماً در ساخت و ساز ساختمانهای چند طبقه، به دلیل نیاز به تقویت و استحکامبخشی به سازه، بسیار رایج است. این شناژها به طول پیهای عمودی متصل میشوند و ساختار شناژبندی عمودی به نحوی طراحی میشود که از پایین به سمت فونداسیون و از بالا به شیوه افقی متصل شود. به این ترتیب، این نوع شناژها، با ایجاد یک سازه پایدارتر و مقاومتر، در ساختمانهایی با بلندیها و ارتفاعات متنوع، از جمله ساختمانهای چند طبقه، مورد استفاده قرار میگیرند.
با این حال، لازم به ذکر است که مهمیت حالت عمودی در تمامی ساختمانها به اندازه حالت افقی نیست و معمولاً تأثیر کمتری در ساختار ساختمان دارد. با این حال، در صورت استفاده از شناژهای افقی، اینکه شناژهای عمودی نیز برای اتصال و تقویت استفاده شوند، میتواند به بهبود استحکام و پایداری ساختمان کمک کند، زیرا با توازن مناسب میان اجزای سازه، استحکام آن افزایش مییابد.
شناژهای عمودی یا قائم، از جمله اجزای حیاتی در تقویت و ایجاد استحکام در سازهها، به ویژه در مقابل زلزله و فعالیتهای طبیعی مختلف، نقش بسیار حیاتی دارند. این نوع شناژها در سازههای ضدزلزله به شکل خرپا به سازه متصل میشوند و بر اساس استانداردهای مربوطه، عرض آنها حداقل 20 سانتیمتر و حداکثر 25 سانتیمتر است.
برای ساخت این نوع شناژها، حداقل از 4 شاخه میلگرد با اندازه 12 نوع آجدار استفاده میشود؛ اما در صورتی که به ستون سازه متصل نباشند و نیاز به تقویت بیشتر باشد، ممکن است از 8 شاخه میلگرد نیز استفاده شود. این اقدامات، باعث تقویت و استحکامبخشی به سازهها میشود و امکان مقاومت بیشتر در برابر نیروهای خارجی، به خصوص زلزله، فراهم میکند.
شناژ افقی
این نوع شناژ در واقع برای اتصال و ایجاد ارتباط بین ستونهای فونداسیون استفاده میشود، اما تأثیرات آن بهویژه در ساختمانهای ضدزلزله، بیشتر از این حد تعریفی است. در حقیقت، شناژهای افقی نقش بسیار اساسی در انتقال نیروها و فشارهایی که به ساختمان وارد میشوند را، در تمام بخشهای فونداسیون پخش میکنند. این امر باعث میشود که سازه به طور یکنواخت تر و قدرتمندتری در مقابل نیروهای خارجی، به خصوص زلزله، عمل کند.
در این روش، شناژهای افقی به شکل ضربدری یا خرپا، با توجه به نیاز و مشخصات سازه، طراحی و اجرا میشوند. این شناژها نه تنها به عنوان وسیله اتصالی میان ستونهای فونداسیون عمل میکنند، بلکه به عنوان یک عامل اصلی در ایجاد پایداری و استحکام ساختمان نیز شناخته میشوند.
در کل، شناژهای افقی باید بتوانند تمامی نیروهای کششی که از وزن کل ساختمان و فشارهایی که توسط ستونهای عمودی فونداسیون تولید میشود را تحمل و مقاومت کنند. این نوع شناژها باید دارای حداقل عرضی حدود 35 سانتیمتر و حداکثر 60 سانتیمتر باشند، تا بتوانند نیروها را به صورت بهینه توزیع کنند و از استحکام مناسبی برخوردار باشند.
برای ساخت این شناژها، حداقل باید از 6 شاخه میلگرد با ابعاد 10 (از نوع آجدار) استفاده شود، که این تعداد و ابعاد مواد اجرایی باید با استانداردها و مقررات مربوطه سازگاری داشته باشند تا عملکرد بهینه این شناژها تضمین شود.
به طور عمومی، شناژهای افقی بهصورت معمول در ارتفاع کرسیهای چینی در طبقه همکف ساختمان نصب میشوند؛ اما در برخی موارد، آنها را میتوان در سایر طبقات نیز، به صورت پراکنده و زیر سقف، بر روی دیوارها مشاهده کرد. انواع افقی که در بالا و پایین دیوارها طراحی میشوند، به وسیله انواع عمودی در چند نقطه با هم اتصال داده میشوند. اجرای شناژهای افقی و عمودی در مناطقی که با زلزلههای فراوان روبرو هستند، از اهمیت بسیاری برخوردار است، زیرا میتواند به کاهش شدت خسارات ناشی از زلزله و افزایش پایداری ساختمانها کمک کند.
شناژ مورب
اصل همتاعکسی در فیزیک به این معناست که هر عملیتی که انجام میشود، با واکنشی معادل همراه است. این اصل در برابر واکنش پوسته زمین نیز صادق است، بنابراین اجرای شناژ به صورت مورب در کنار شناژهای افقی امری ضروری و اساسی است تا بتوان عملکردی بهتر و کارآمدتر را در محور هر دو پی تحتانی و فوقانی داشت.
در این نوع سازه، میلگردگذاری از پشت سازه تا پشت پی زیرین انجام میشود و اتصالات محکمی برای مهار کلاف ایجاد میشود که این اقدام باعث افزایش استحکام و پایداری ساختمان میشود.
مراحل شناژبندی عمودی، افقی و مورب میتواند به صورت یکپارچه و یا به صورت مرحلهای در زمان انجام فرآیند بتنریزی اجرا شود تا هماهنگی و همپوشانی مناسبی بین اجزای سازه به وجود آید.
شناژ مخفی (tie beam)
این نوع شناژها به منظور ارتقاء استحکام و پایداری سقفهای تیرچه بلوک مورد استفاده قرار میگیرند، به ویژه در ساختمانهایی که دارای دهانههای بزرگی هستند که طول آنها بیشتر از 4 متر است. این شناژها با فواصلی تقریباً 2 متری از یکدیگر نصب میشوند، به منظور تضمین استحکام و پایداری بیشتر ساختمان.
طراحی نوع مخفی این شناژها به گونهای است که از دو تای میلگرد 16 استفاده میکند، که این ابعاد عموماً برای این منظور در نظر گرفته میشود. یکی از این میلگردها در بالای مقطع سقف و دیگری در پایین آن قرار میگیرد. این دو میلگرد از یکدیگر حداقل 10 سانتیمتر فاصله دارند، به منظور ایجاد اتصالاتی محکم و قوی برای تقویت ساختار.
نحوه شناژبندی سازهها
تا به این نقطه از مطالب، با تعریف و انواع مختلف شناژها آشنا شدهایم. اکنون در این قسمت، به بررسی جزئیات و نکات کلیدی مرتبط با شناژبندی و همچنین بررسی سازههایی که احتمال استفاده از این فناوری را ندارند، میپردازیم.
نکاتی اصولی درخصوص شناژبندی
اولین و اساسیترین موضوع، نظارت مداوم مهندس ناظر در تمامی مراحل ساخت و تأیید مصالح مورد نیاز است. اعمال استانداردها و رعایت مقررات در قرار دادن لولهها بسیار حیاتی است و هر گونه نقض ممکن است به مشکلات جدی منجر شود. فواصل حداقلی بین لولهها نیز در حالت افقی باید حداقل 4 متر و در حالت عمودی حداقل 5 متر باشد، که این موارد نیز باید با دقت و کامل رعایت شوند. در زمان انجام عملیات بتنریزی نیز باید به این نکته توجه شود که مواد بتن بهطور کامل فضای داخلی میلگردها را پر کنند، زیرا عدم رعایت این مورد ممکن است به ضعف و ناتوانی سازه منجر شود.
موارد عدم استفاده از شناژ
در سازههای یک طبقه مانند ساختمانهای صنعتی و آشیانهها، اکثراً در شرایطی که عمق استقرار پی از مقاومت قابل توجهی در برابر نیروهای جانبی برخوردار باشد، به شناژ نیازی نیست. بهعنوان یک راهکار، میتوان با استفاده از شمع، در زیر پیهای جداگانه، حرکت پی را تا حدودی محدود کرد. همچنین، اجرای پدستالها (ستون پایهای بتنی) و اعمال فشار خاک بر روی آنها به نحوی است که بتواند حرکت نسبی پی را محدود کند و به استحکام و پایداری سازه کمک کند.
شناژها، عناصری اساسی هستند که برای اتصال پیها به یکدیگر در سازهها بهکار میروند و در نتیجه، ایمنی و استحکام ساختمان را بهبود میبخشند. این عناصر از مقاطع و کاربردهای گوناگونی برخوردار هستند که در این مقاله به طور جامع مورد بررسی قرار گرفتهاند. همانطور که در بخشهای قبلی اشاره شده است، یکی از مراحل اساسی در فرآیند فونداسیون، شناژبندی است که در آن با استفاده از شناژها، استحکام ساختمان بهبود مییابد. در این مقاله، انواع مختلف شناژ، نحوه استفاده از میلگردها در آن و فرآیند شناژبندی بهطور دقیق بررسی شده و همچنین به سازههایی که به این عنصر نیاز ندارند، اشاره شده است.
پیشنهاد سایت : میلگرد زیگزاگ و کاربردهای آن در ساختمانسازی
