کپ جوشی چیست؟ آشنایی با کاربرد و انواع آن

فهرست مقاله

قطعه کپ جوشی از جمله اجزای حیاتی و بسیار گسترده‌ی کاربردی در صنایع لوله‌کشی و اتصالات محسوب می‌شود. این قطعه، به عنوان یکی از اصلی‌ترین اجزای مورد استفاده برای بستن قسمت انتهایی لوله‌ها و اتصالات، نقشی بسیار مهم و حیاتی را در ایجاد عملکرد صحیح سیستم دارد. وظیفه‌ی اصلی کپ جوشی، جلوگیری از نفوذ آب و سایر مایعات به داخل اتصالات و لوله‌هاست. این موضوع در صورت نادیده گرفته شدن، می‌تواند به شکستگی و خرابی سیستم منجر گردد که عملکرد و کارایی آن را تضعیف می‌نماید.

این قطعه از جنس‌های مختلف فلزی از جمله فولاد و استیل تولید می‌شود. انتخاب جنس مناسب بر اساس خصوصیات فیزیکی و شیمیایی متفاوت هر یک، از اهمیت بالایی برخوردار است. به علت گستردگی کاربردهای مختلف، کپ جوشی به عنوان یک قطعه حیاتی و ضروری در صنایع گوناگونی از جمله ساختمان‌سازی، صنعت خودرو، کشاورزی و حتی آتش‌نشانی استفاده می‌شود. این تنوع در کاربردها و نیازهای مختلف، نشان از اهمیت بیشتر این قطعه در حفظ سلامت و عملکرد بهینه‌ی سیستم‌های مختلف دارد.

در زمینه‌ی قطعات فلزی، طبقه‌بندی‌های جدیدی ایجاد شده است که شامل کپ جوشی‌های گالوانیزه، پلی‌اتیلن و فولادی می‌شود. این دسته‌بندی‌ها از لحاظ ویژگی‌های فنی، متریال مورد استفاده، کیفیت تولید و روش‌های مصرف به صورت کاملاً متفاوت از یکدیگر تعریف می‌شوند. ادامه می‌دهیم با بررسی جزئیات بیشتر مرتبط با نام‌ها و انواع مختلف کپ، ماهیت کاربردی هر کدام، نکات مهمی که در خرید آنها باید مدنظر قرار گیرد، روش‌های تولید کورکن و پاسخ به سوالات متداول. بنابراین، از شما دعوت می‌کنیم تا با ما همراه باشید و اطلاعات جامعی در این زمینه کسب کنید.

کپ جوشی چیست؟

همان‌طور که در آغاز مطلب اشاره شد، توضیح دقیق درباره‌ی کپ جوشی و مختلف انواع آن به همراه کاربردهایش، از ویژگی‌های هر یک از آنها است. اما به طور موجز و ساده، کپ جوشی را می‌توان تعریف کرد به عنوان یک قطعه فلزی که برای مسدود کردن انتهای لوله به کار می‌رود و جلوی نفوذ آب به اتصالات را می‌گیرد. این توضیح ابتدایی، درک اولیه‌ای از عملکرد و کاربردهای کپ جوشی را فراهم می‌کند.

در بازار، یک تنوع گسترده از انواع کپ موجود است که به نام‌های تجاری یا عامیانه مانند مسدود‌کننده لوله، کپ لوله گاز، کپ آهنی، کورکن، کورکن لوله گاز و سایر نام‌ها شناخته می‌شوند. این قطعات، به توجه به جنس فلز و کاربرد، انواع مختلفی دارند که هر کدام از آنها ویژگی‌ها و مزایای خاص خود را دارند. به عنوان مثال، کپ جوشی فولادی، کپ جوشی استیل، کپ جوشی درزدار و بدون درز از جمله‌ی انواع مختلف کپ هستند که کپ جوشی فولادی به عنوان بارزترین و پرفروش‌ترین نوع از این دسته محسوب می‌شود. علاوه بر این انواع، مسدود‌کننده‌های دیگری نیز وجود دارند که به صورت درزدار و بدون درز (مانیسمان) تقسیم‌بندی می‌شوند و هر یک از آنها کاربردها و ویژگی‌های خاص خود را دارند.

کپ جوشی فولادی چیست و چه کاربردهایی دارد؟

کپ فولادی، یکی از قطعات مهم در صنعت، از جنس یکی از مقاوم‌ترین و محکم‌ترین فلزهای شناخته شده در جهان، یعنی فولاد، ساخته می‌شود. این کپ‌ها با دو شکل تخت و عدسی تولید می‌شوند و برای جوش دادن به انتهای لوله‌ها استفاده می‌شوند. به دلیل مقاومت و استحکام بیشتری که نسبت به سایر کپ‌های جوشی دارند، کپ فولادی به عنوان پرفروش‌ترین و متدوال‌ترین نوع آن شناخته می‌شود. این کپ‌ها از سه نوع فولاد دوبلکس، سوپر دوبلکس و آلیاژی تولید می‌شوند که هر یک از آنها تحت فشار و حرارت بالایی مطابق با استانداردهای جهانی قرار می‌گیرند. از جمله ترکیبات مهم این قطعات می‌توان به کربن، گوگرد، فسفر و منگنز اشاره کرد؛ اما ماده اولیه‌ی استفاده شده برای ساخت کپ‌های فولادی، فولاد‌کربنی است.

پیشنهاد سایت : پروفیل چیست؟ با فرآیند تولید پروفیل آشنا شوید

کپ جوشی استیل چیست و چه کاربردهایی دارد؟

کپ جوشی استیل یا استنلس یکی از انواع متعدد کپ‌های لوله است که علاوه بر استفاده در صنایع لوله‌کشی، در جوشکاری و مخازن نیز کارایی بسیار زیادی دارد. ویژگی مهم این نوع کپ این است که از استیل ضد زنگ و مقاوم بهره می‌برد و در رده دوم پس از کپ فولادی در ارتقاء استحکام قرار می‌گیرد. اصولاً تمامی کپ‌ها به عنوان سرپوش دائمی و همیشگی به انتهای لوله جوش داده می‌شوند؛ اما ویژگی جالب این نوع کپ، جوشکاری آن بسیار مستحکم و مقاوم‌تر است، به خصوص اگر از جنس استیل باشد. این کپ‌ها بر اساس اندازه به دو دسته استیل بلند و کوتاه تقسیم می‌شوند و براساس روش‌های اتصال به انتهای لوله، می‌توان آنها را به صورت لب به لب، رزوه ای و ساکت ولد دسته‌بندی کرد. اندازه‌بندی این نوع کپ از 1 تا حدود 12 اینچ متفاوت است که بر اساس اندازه لوله و کاربرد آن تعیین می‌شود، به عنوان مثال برای لوله‌هایی با قطر 1.2 اینچ نمی‌توان از کپ استیل سایز 1 یا 3 استفاده کرد.

تفاوت کپ‌های مانیسمان با کپ‌های درزدار

در جایگزینی کپ جوشی فولادی و استیل، یک نوع دیگر از مسدودکننده‌ها به نام کپ جوشی مانیسمان یا مسدودکننده‌های درزدار و بدون درز وجود دارد. این دو نوع کپ جوشی از نظر روش تولید، شکل ظاهری، آستانه تحمل فشار، سایزبندی، ابعاد، کاربرد و در نتیجه، قیمت‌گذاری با یکدیگر متفاوت هستند. به عنوان مثال، روش تولید کپ‌های مانیسمان با استفاده از روش اکسترود صورت می‌گیرد، در حالی که روش تولید کپ درزدار از روش‌های درزجوش استفاده می‌کند. همچنین، درباره سفارش و دریافت لوله‌های مانیسمان نیز چند نکته مهم وجود دارد که در مقاله نکات خرید لوله مانیسمان به طور جامع توضیح داده شده است.

همچنین، یکی از جوانب مهمی که این دو نوع کپ را از یکدیگر متمایز می‌کند، کاربردها و موارد مصرف آنهاست. به عنوان مثال، کپ مانیسمان نسبت به کپ‌های درزدار دارای مقاومت بیشتری در برابر فشار و دما است؛ به همین دلیل برای خطوطی که دارای فشار قوی و مواد شیمیایی هستند، مانند خطوط نفت و گاز، صنایع غذا و دارو، دریچه‌های زیر دریا و غیره، بهترین گزینه محسوب می‌شود. از سوی دیگر، کپ‌های درزدار بیشتر در صنایع مختلفی مانند انتقال سیالات، تولید قطعات صنعتی، صنایع ساختمانی، ماشین‌سازی، ساخت معادن و تونل، داروسازی، ساخت کشتی و صنایع دریایی، پروفیل سازی، حصار سازی، داربست و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرند.

یکی از مسائلی که تولیدکنندگان کپ جوشی به آن توجه ویژه‌ای دارند، تفاوت در قیمت بین این دو نوع کپ است. به دلیل توانایی بیشتر در تحمل فشار، کپ جوشی مانیسمان معمولاً با هزینه‌ای بیشتر همراه است. قیمت‌گذاری برای کپ جوشی مانیسمان به دلیل نوسانات مداوم در بازار، معمولاً به صورت دائمی به روز می‌شود.

در تفکیک بین این دو محصول، شکل ظاهری نیز از اهمیت چشمگیری برخوردار است. به طور خاص، در کپ جوشی درزدار، به دلیل مشاهده برآمدگی‌هایی که از عملیات جوشکاری ناشی می‌شوند، سطح داخلی آن ممکن است دارای حساسیت‌هایی باشد. اما در کپ مانیسمان یا بدون درز، این امر صادق نیست؛ زیرا سطح داخلی آن به طور کاملاً صاف و یکدست شکل گرفته و از همین رو، از نظر شکل ظاهری، بیشترین تناسب و یکنواختی را ارائه می‌دهد.

روش‌های تولید کپ جوشی چیست؟

به طور کلی، تولید این قطعات مسدودکننده به دو روش کششی و حرارتی انجام می‌شود. در روش کششی، ورقه‌های فلزی با ابعاد استاندارد درون قالب مخصوص ریخته می‌شوند و تحت فشار مستقیم درون قالب فرم دهی می‌شوند. این فرآیند از تکنیک‌های کششی فلزشکافی می‌باشد که معمولاً در صنایع تولید مسدودکننده‌هایی با ترکیبات فلزی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما در روش حرارتی، ورقه‌های کپ درون کوره با دمای بسیار بالا قرار می‌گیرند و پس از انجام عملیات تنش زدایی، کپ جوشی به وسیله‌ی این روش تولید می‌شود. استفاده از این روش‌ها به ویژگی‌های مختلف مواد و نیازهای مورد استفاده در صنایع مختلف بستگی دارد و این فرآیندها از جمله روش‌های پرکاربرد در تولید کپ‌های مسدودکننده محسوب می‌شوند.

کاربرد انواع اتصالات کپ جوشی بر اساس میزان تحمل فشار

در مورد مسدودکننده‌های لوله، می‌توان آن‌ها را در یک رده بندی کلی براساس میزان تحمل فشار مختلف، به صورت گام به گام دسته‌بندی کرد. این دسته‌بندی معمولاً به شکل 20، 40 و 80 ارائه می‌شود. اتصالات رده 20 به دلیل تحمل کمتری که دارند، برای کاربردهایی مانند لوله‌کشی آتش‌نشانی یا استفاده در منازل مورد استفاده قرار می‌گیرند. اتصالات رده 40 توانایی تحمل فشار بیشتری نسبت به رده 20 دارند، بنابراین برای مسدود کردن لوله‌های گاز بهترین گزینه می‌باشند. اما اتصالات رده 80 که از همه قوی‌تر هستند، برای تحمل فشار بسیار قوی در صنایع پتروشیمی، نفت و گاز به عنوان گزینه بسیار مناسبی شناخته می‌شوند.

کپ جوشی یکی از قطعات بسیار حیاتی و گسترده در صنایع مختلف است، از جمله صنعت لوله‌کشی. این قطعه فلزی برای بستن و مسدود کردن انتهایی لوله‌ها و جلوگیری از نفوذ آب و مواد دیگر از آنها استفاده می‌شود. به طور کلی، کپ جوشی یکی از ابزارهای اساسی در انجام فعالیت‌های متعددی مانند لوله‌کشی، جوشکاری، ماشین‌سازی، پتروشیمی، آتش‌نشانی و حتی صنایع داروسازی است. انتخاب نوع مناسب کپ برای هر کاربرد خاص به جنس مورد استفاده، ابعاد و سایز کورکن بستگی دارد.