تفاوت ورق روغنی و گالوانیزه + خصوصیات و کاربردها

مقدمه

در حوزه‌ی آهن‌آلات، با ورق‌ها و محصولات فلزی متعددی سر و کار داریم. هر فلز آلیاژی، با توجه به هدف تولیدکننده، به کمک شرایط و روش‌های خاصی ساخته می‌شود. ورق‌های روغنی و گالوانیزه، از فرآیندهای متفاوتی برخوردارند که باعث مقاومت آنها در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی می‌شود. به عبارت دیگر، تولیدکنندگان این دو نوع ورق را با در نظر گرفتن نیازهای خاص صنایع و کاربردهای مختلف، به بازار عرضه می‌کنند.

اگرچه کاربردهای این دو ورق ممکن است مشابه باشد، اما تفاوت‌های فراوانی در طراحی و خصوصیات آنها وجود دارد. در این مقاله، قصد داریم با نگاهی اصولی و خلاصه، تفاوت‌ها و ویژگی‌های منحصر به فرد ورق‌های روغنی و گالوانیزه را مورد بررسی قرار دهیم.

توصیف ورق روغنی

ورق روغنی یا همان ورق سرد، تحت عنوان یک نوع ورق تولیدی معروف است. این نوع ورق، به وسیله فرآیند نورد سرد ساخته می‌شود و همانطور که از نام آن پیداست، در مراحل تولید به روغن غلیظ متصل می‌شود. این اتصال به روغن، پس از انجام فرآیند روغن‌کاری، باعث افزایش مقاومت این ورق در برابر خوردگی، زنگ‌زدگی، و فرسودگی می‌شود.

خصوصیات ورق روغنی

ورق روغنی با ضخامتی که بین 0.3 تا 3 میلی‌متر و عرضی حدود 100 تا 125 میلی‌متر دارد، به عنوان یکی از محصولات مهم در حوزه‌ی فلزات شناخته می‌شود. شرکت‌های ایرانی معتبر نظیر فولاد مبارکه و فولاد درخشان به عنوان تولیدکنندگان داخلی ورق روغنی شناخته می‌شوند و همچنین کشورهایی چون کره‌ی جنوبی و هند نیز در این زمینه فعالیت گسترده دارند.

ویژگی‌های بارز ورق روغنی به شرح زیر است:

1. استحکام کششی بالا: ورق روغنی به دلیل داشتن ضخامت معین، استحکام کششی بیشتری نسبت به انواع دیگر ورق‌های فولادی، به خصوص ورق‌های سیاه، داراست.
2. آسانی در تولید: فرآیند تولید و آماده‌سازی ورق روغنی به مراتب آسان‌تر از ورق‌های رقیب مانند ورق‌های سیاه است. در صورتی که خط تولید آماده باشد، فرآیند تولید این نوع ورق به سرعت بیشتری انجام می‌شود.

استفاده‌های ورق روغنی

ورق روغنی در موارد زیر به عنوان یک جزء حیاتی و کلیدی در صنایع مختلف به‌کار می‌رود:

1. لوازم خانگی و مبلمان: لوازم خانگی، مبلمان و میزهای اداری فلزی اغلب از ورق‌های روغنی ساخته می‌شوند. ویژگی‌های متفاوت ورق‌های روغنی، از جمله ضخامت و ابعاد متغیر، در ساخت این وسایل بسیار اهمیت دارند. استحکام کششی بالای ورق روغنی، در این بخش‌ها به عنوان یک ویژگی کلیدی تلقی می‌شود.
2. صنایع خودروسازی: ورق روغنی در صنعت خودروسازی نقش مهمی ایفا می‌کند. از جمله استفاده‌های آن، ساخت اجزاء حساس خودرو مانند اگزوز به‌شمار می‌آید.
3. ساخت محصولات فولادی: یکی از کاربردهای بسیار اساسی ورق روغنی، در ساخت محصولات فولادی است. از جمله این محصولات می‌توان به مصالح ساختمانی مانند پنجره و درهای ساختمان، همچنین انواع پروفیل اشاره کرد.

توضیح درباره ورق گالوانیزه

در حوزه‌های صنعت و ساختمان‌سازی، مشکلات ایجاد شده توسط اکسید آهن یا زنگ‌زندگی به خوبی مشخص است. آهن و فولاد به شدت به خوردگی و زنگ‌زدگی حساس هستند و این مسئله می‌تواند در طولانی مدت منجر به مشکلات جدی مانند فرسایش ساختمان یا سازه‌ها گردد.

بنابراین، نیاز به تولید ورق گالوانیزه در این شرایط اهمیت بسیار زیادی پیدا می‌کند. ورق گالوانیزه، همان ورق فولادی است که با پوششی از روی محافظت می‌شود. این پوشش روی، امکان ایجاد استحکام بسیار بالا در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی را به ورق فولادی می‌دهد.

خصوصیات ورق گالوانیزه

ویژگی‌های منحصر به فرد ورق گالوانیزه به شرح زیر است:

1. آسانی در بازرسی و معاینه فنی: سازه‌های فلزی سالانه نیاز به بازرسی و معاینه فنی دارند. اگر این سازه‌ها با استفاده از ورق گالوانیزه تولید شده باشند، بازرسی آن‌ها به صورت چشمی و در فرآیندی ساده‌تر قابل انجام خواهد بود.
2. ایمنی در حمل‌ونقل: حمل‌ونقل ورق گالوانیزه به دلیل سختی و مقاومت بالا در برابر ضربه‌ها، از جهات مختلف ایمن‌تر است. این ویژگی باعث می‌شود که در هنگام حمل‌ونقل یا اتصال، از آسیب‌های احتمالی به راحتی جلوگیری شود.
3. تمیزی و زیبایی: ورق گالوانیزه نسبت به انواع ورق فولادی، به ویژه ورق سیاه خام، به سادگی تمیز می‌شود. سطح آن نازک و صاف است، در مقابل سطح زبر و خشن ورق سیاه. این ویژگی امکان تمیزی را با استفاده از اسپری‌های مخصوص راحت‌تر می‌کند.

گالوانیزه یا همان گالوانیزاسیون، یک فرایند است که در آن فلزی مانند فولاد با پوششی از روی، به منظور جلوگیری از زنگ زدگی و افزایش مقاومت در برابر خوردگی و اکسیداسیون، پوشانده می‌شود. این فرایند، با استفاده از یک روش به نام فرایند گالوانیزاسیون، انجام می‌شود. در این فرایند، فلز مورد نظر (معمولاً فولاد) به صورت زیرکات کربنات روی با مواد شیمیایی ترکیب می‌شود و سپس درون یک حمام اسیدی قرار می‌گیرد که به آرامی روی را به فلز می‌افزاید

تفاوت میان ورق روغنی و گالوانیزه

در هر دو فرآیند گالوانیزاسیون و روغن‌کاری، هدف اصلی افزایش مقاومت ورق‌های فولادی است. اما چه اختلافاتی بین این دو نوع ورق وجود دارد؟ در زیر، به مهم‌ترین تفاوت‌های ورق گالوانیزه و ورق روغنی پرداخته می‌شود:

1. ورق گالوانیزه: در فرآیند گالوانیزاسیون، ورق فولادی با یک لایه روی پوشیده می‌شود. این لایه از روی به ورق مقاومت بسیار بالایی در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی می‌بخشد. ورق گالوانیزه به واسطه حفاظت فعالیت ضدزنگ دارد و به‌ویژه در محیط‌های خشک و مرطوب، مقاومت بیشتری نسبت به ورق روغنی ارائه می‌دهد.
2. ورق روغنی: در فرآیند روغن‌کاری، ورق فولادی با استفاده از روغن غلیظ پوشیده می‌شود. این روغن به ورق ایمنی در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی می‌افزاید اما نسبت به ورق گالوانیزه، مقاومت کمتری دارد. ورق روغنی معمولاً در کاربردهایی که به مقاومت فعال در برابر خوردگی نیاز کمتری دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

بنابراین، انتخاب بین این دو نوع ورق، به وابستگی به نیازهای خاص هر کاربرد و محیط استفاده متغیر خواهد بود.

1. مرحله‌های تولید و بهره‌برداری

بدون شک، یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های میان ورق روغنی و گالوانیزه، در مراحل تولید و بهره‌برداری این دو محصول به وسیله ما پرداخته شده است.

2. دوره عمر ورق‌های گالوانیزه

با توجه به موقعیت تجهیزات و درصد تعامل با عوامل خارجی، می‌توانند در حدود 20 تا 30 سال طول عمر داشته باشند. البته شایان ذکر است که در آزمایشات شرکت‌های تولیدکننده، به وضوح ثابت شده است که این ورق‌ها با یک استفاده معمولی، می‌توانند به عنوان یک ساختار دارای عمر حدود 70 سال ایستادگی کنند. در مقابل، ورق‌های روغنی با یک دوره عمر حداکثر 15 سال به کار می‌روند.

اجمالاً می‌توان اظهار نمود که از نظر طول عمر، ورق گالوانیزه به مراتب از سایر انواع ورق برتری دارد.

3. هزینه‌های تولید هر نوع ورق فولادی

با توجه به مشخصات کلی از جمله ابعاد، ضخامت، و وزن، قیمتی متفاوت نسبت به سایر انواع ورق‌ها دارد. البته، علاوه بر ابعاد، عوامل دیگری نیز در تشکیل قیمت و تکلف تولید ورق‌ها مؤثر هستند. در این راستا، هزینه‌های ساخت و عرضه ورق‌های گالوانیزه نیز نسبت به ورق‌های روغنی بیشتر است.

4. ابعاد کلی

یکی از تفاوت‌های مهم بین ورق روغنی و گالوانیزه، مربوط به ابعاد این دو نوع ورق است. ضخامت ورق‌های گالوانیزه در بازه‌ی 0.6 تا 6 میلی‌متر قرار دارد، در حالی که ورق‌های روغنی ضخامتی از 0.3 تا 3 میلی‌متر دارند.

نکته جالب این است که ورق‌های روغنی به طور کلی ظاهری زیباتر و جذاب‌تر نسبت به ورق‌های گالوانیزه دارند. به همین دلیل، در صنایع خودروسازی و تولید وسایل خانگی فلزی، کاربرد بیشتری دارند.