مقدمه
ورق‌های فولادی به عنوان یکی از قطعات اساسی در صنایع مختلف با دو روش نورد گرم و نورد سرد تولید می‌شوند. یکی از تولیدات این صنعت، ورق روغنی یا ورق سرد است که به دلیل روش خاص تولید، مزایایی از قبیل کیفیت و مقاومت بیشتر در مقایسه با ورق‌های گرم دارد. این محصولات به شکل‌ها و گریدهای مختلفی مانند ST12، ST13، ST14، EK2 و EK4 تولید می‌شوند، که دسته‌بندی آنها بر اساس نوع آلیاژ و عملیات حرارتی انجام شده روی آنها انجام می‌شود.
ورق‌های روغنی با مقاومت فشار و وزن‌های سنگین بالا، به دلیل آغشتگی سطح رویی به روغن، از استحکام مناسبی برخوردارند. این ویژگی منجر به انعطاف پذیری بیشتر می‌شود. این محصول با پنج دسته‌بندی مختلف بر اساس نوع آلیاژ و درجه حرارت تولید، ارائه می‌شود. در این مقاله، قصد داریم به بررسی انواع گریدهای ورق روغنی و ویژگی‌های آنها بپردازیم. پس با ما همراه شوید.
چه خصوصیاتی در ورق روغنی یافت می‌شود؟
ورق روغنی به یک محصول اطلاق می‌شود که با هدف جلوگیری از فرسایش یا زنگ‌زدگی طراحی شده است و دارای سطحی است که با روغن آغشته شده است و امکان رنگ‌آمیزی آن وجود دارد. این نوع ورق‌های فولادی به طور گسترده در صنایع مختلف از جمله خودروسازی و تاسیسات استفاده می‌شود. یکی از ویژگی‌های برجسته این محصول، صفحه‌ی بسیار صاف و صیقلی آن است که به همین دلیل توانایی شکل‌پذیری بسیار بالایی دارد.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره استانداردهای تولید، قیمت‌گذاری، شرکت‌های سازنده و فرآیند تولید این نوع ورق، به مقاله‌ای با عنوان “ورق روغنی” مراجعه نمایید.
تنوع گریدهای ورق روغنی
ورق‌های روغنی بر اساس نوع آلیاژ و فرآیندهای حرارتی که بر روی آنها اجرا می‌شود، به چندین گرید یا نوع مختلف تقسیم می‌شوند. این گریدها با نام‌های ST12، ST13، ST14، EK2 و EK4 شناخته شده‌اند.
خصوصیات و کاربرد ورق کششی ST12
ورق کششی یا گرید ST12، به عنوان یکی از پرمصرف‌ترین ورق‌های روغنی در جهان شناخته می‌شود. این نوع ورق به دلیل حاوی مقادیر زیادی از کربن و منگنز، از استحکام کششی و نقطه تسلیم بسیار بالایی برخوردار است.
نقطه تسلیم این محصول بیش از 280 مگاپاسکال و استحکام کششی آن در بازه 270 تا 410MPa قرار دارد، که باعث می‌شود در یک دقیقه تقریباً 28 درصد از طول اولیه آن کشیده شود. این ویژگی‌ها این ورق را برای استفاده در صنایع مختلف مانند ساخت قطعات الکترونیکی، تولید کانتینر، صنعت اتومبیل‌سازی، ساخت‌وسازهای عمرانی، کشتی‌سازی و… بسیار مناسب می‌سازد.
خصوصیات و کاربرد ورق نیمه کششی ST13
در مقایسه با ورق ST12، ورق نیمه کششی یا گرید ST13 دارای کمترین مقدار کربن و منگنز است. به همین دلیل، نقطه تسلیم و استحکام کششی آن نیز کمتر (بین 270 تا 370 مگاپاسکال) است. این ورق روغنی دارای توان کشسانی حدود 34 درصد در هر دقیقه است و در مقایسه با ST12، مقاومت کمتری در برابر کشش دارد.
این ورق نیمه کششی به عنوان یک گزینه مناسب برای ساخت محصولاتی با پرسکاری عمق کم مطرح می‌شود. کاربردهای این محصول شامل ساخت لوازم خانگی، لوازم اداری، قطعات خودروسازی، فیلترهای تصفیه، تابلوهای راهنمایی‌رانندگی و سازه‌های صنعتی یا ساختمانی است.
ویژگی‌ها و کاربرد ورق فوق کششی ST14
ورق فوق کششی یا گرید ST14، به دلیل میزان کمتر کربن و منگنز در ترکیب آن نسبت به دو محصول پیشین (ST12 و ST13)، قابلیت کشش بسیار بالایی دارد. نقطه تسلیم و استحکام کششی این ورق کمتر از محصولات قبلی است و در نتیجه، مقاومت کمتری در برابر کشسانی دارد، که در هر دقیقه تقریباً 38% از طول اولیه خود را کشیده می‌شود.
این نوع ورق روغنی اغلب در تولید قطعات خودرو، قطعات لوازم خانگی و پرسکاری در صنعت ساختمان به کار می‌رود. عبارت حروف ST در نامگذاری این ورق‌ها نشان‌دهنده جنس فولادی محصولات است و از واژه آلمانی “Stahl” گرفته شده است. اعداد پس از آن نیز به معنای حداقل استحکام کششی هر ورق اشاره دارند.
علاوه بر کربن و منگنز، این ورق‌ها شامل ترکیبات شیمیایی دیگری مانند فسفر، گوگرد و آلومینیوم هستند که بر اساس استاندارد آلمانی DIN با توجه به یک نسبت مشخص ترکیب می‌شوند.
ویژگی‌ها و کاربرد ورق‌های روغنی EK2 و EK4
این دو نمونه از ورق‌های روغنی به دلیل روغن‌کاری پس از عملیات نورد سرد، مشخصاتی از جمله مقاومت و لعاب‌پذیری بالا در برابر سایش (زنگ‌زدگی) را به خود اختصاص داده‌اند. این ورق‌های EK2 و EK4 به عنوان یک دسته متمایز در صنعت، در تولید بدنه خودرو، مصالح ساختمانی، انواع قفسه، لوازم خانگی و… به کار می‌روند.
پیشنهاد سایت : نکات حیاتی در جوشکاری ورق‌های گالوانیزه
کدام گرید از ورق‌های روغنی بهتر است؟
ورق‌های روغنی به عنوان یک دسته از محصولات فولادی با شکل‌پذیری و ظاهر بسیار جذاب شناخته می‌شوند. اما در میان این دسته‌بندی‌ها، گرید ST14 به عنوان بهترین انتخاب شناخته می‌شود. این محصول به دلیل نقطه تسلیم و استحکام کششی کمتر، برای فرآیندهای شکل دهی سریع و جوشکاری بسیار مناسب است و در صنایع مختلف کاربرد بیشتری دارد.
البته لازم به ذکر است که انتخاب گرید مناسب وابسته به نوع پروژه و کاربرد خاصی که در نظر گرفته می‌شود، متفاوت خواهد بود. به عنوان مثال، برای پروژه‌هایی که نیاز به جوشکاری و شکل‌پذیری سریع دارند، بهتر است از ورق‌های گرید ST استفاده شود.
مراحل تولید ورق‌های روغنی
فرآیند تولید این محصولات فولادی به ترتیب زیر است:
1. تهیه ورق روغنی مناسب و انتخاب گریدبندی:
در این مرحله، ورق روغنی با توجه به نیازهای پروژه تهیه می‌شود و گریدبندی مناسب بر اساس این نیازها انجام می‌شود.
2. اسیدشویی و شستشو:
ورق تهیه شده اسیدشویی و شستشو می‌شود تا هرگونه آلودگی از سطح رویی آن برطرف شود.
3. نازک کردن و روان‌سازی:
از طریق استفاده از روغن مخصوص و دستگاه نورد سرد، ورق نازک می‌شود و سطح آن را روان و صاف می‌کند.
4. روغن کاری نهایی:
سطح ورق در این مرحله نهایی با روغن کاری می‌شود تا از زنگ‌زدگی جلوگیری شود.
5. شکل‌دهی ورق روغنی:
و در آخر، ورق روغنی بر اساس کاربرد موردنظر شکل داده می‌شود.
رعایت دقیق این مراحل، باعث افزایش کیفیت و حفظ جلای ورق روغنی می‌شود. این مراحل در هر صنعت ممکن است متفاوت باشند و برای درک بهتر تفاوت‌ها، به مقاله “مقایسه ورق سیاه و ورق روغنی + خصوصیات و کاربردها” مراجعه کنید.
مزایای بهره‌گیری از ورق روغنی
استفاده از ورق روغنی نسبت به سایر انواع ورق‌های فولادی، اقتصادی‌تر بوده و هزینه تولید آن کمتر است. ورق‌های تولید شده به روش نورد سرد، دارای کیفیت و تحمل فشار بسیار بالا هستند. از جمله مزایای این محصول می‌توان به قابلیت کشیدگی بدون شکست، مقاومت بالا در برابر فشار و ضربه، براقیت و جلا داشتن سطح ورق اشاره کرد.
ورق‌های فولادی از جزء اصلی در صنایع مختلف به شمار می‌آیند. این محصولات دارای مقاومت بسیار بالا در مقابل فشار و وزن‌های سنگین هستند، زیرا سطح رویی آنها به مقداری روغن چرب آغشته شده است.
گریدبندی ورق روغنی شامل 5 نوع مختلف است که از نظر روش تولید و کاربرد با یکدیگر متفاوتند. ورق‌های ST به عنوان یکی از نمونه‌های رایج‌تر این محصولات به شمار می‌روند.
پیشنهاد سایت : استفاده از ورق‌های مختلف در صنعت خودروسازی
