آیا چیزی در مورد آبکاری فلزات می‌دانید؟

مطالعه فرآیندهای آبکاری مس، به سه شیوه مختلف، یعنی قلیایی، ملایم قلیایی و اسیدی، اهمیت ویژه‌ای داده شده است. هر یک از این روش‌ها ویژگی‌ها و اثرات متفاوتی را در ایجاد پوشش مسی به ارمغان می‌آورند. به طور کلی، فرآیند آبکاری با سطح قلیایی بالاتر، از قدرت پرتاب بیشتری برخوردار است که این امر می‌تواند به دستیابی به پوششی متراکم و یکنواخت کمک کند. با این حال، در عین حال نیاز به ایمنی بیشتری و کنترل دقیق‌تری از تراکم جریان دارد. از سوی دیگر، فرآیندهای ملایم قلیایی و اسیدی، اغلب به عنوان گزینه‌های مناسب‌تر برای کاربردهایی با میزان خوردگی کمتر یا نیاز به کنترل دقیق‌تر می‌باشند. این تفاوت‌ها در فرآیندهای آبکاری مس، اهمیت بالایی در انتخاب روش مناسب برای هر کاربرد خاص دارند.

آبکاری پلاتین

با توجه به ویژگی‌های بارزی که از جمله دوام و زیبایی فراوان دارد، پلاتین یکی از فلزاتی است که در طول تاریخ به عنوان یکی از گرانبه‌ترین و ارزشمندترین فلزات شناخته شده است. این فلز، پس از انجام فرآیند آبکاری، در صنایع مختلف مصرفی به کار می‌رود؛ اما نکته جالب این است که با وجود کمیابی نسبی پلاتین نسبت به فلزاتی مانند نقره و طلا، تقریباً 20 درصد از محصولات مصرفی با استفاده از این فلز تولید می‌شوند. پلاتین با داشتن مقاومت بسیار بالا در برابر لکه‌زدگی و خوردگی، به عنوان یکی از فلزات با کیفیت و پایدار معرفی می‌شود، همچنین این فلز می‌تواند در مقابل دماهای بسیار بالا نیز مقاومت کند و عملکرد قابل توجهی را در شرایط دمایی انتخابی ارائه دهد.

آبکاری پالادیوم

آبکاری با استفاده از پالادیوم به دلیل هزینه کمتر آن نسبت به طلا یا پلاتین، معمولاً به عنوان جایگزینی مناسب برای آبکاری فلزات گرانبها در نظر گرفته می‌شود. این فرآیند، باعث شده تا در صنایع مختلفی که از آبکاری فلزات بهره می‌برند، استفاده از پالادیوم رواج یابد. پالادیوم، به دلیل ویژگی‌هایی همچون سبکی نسبی نسبت به طلا و پلاتین، از جذابیت خاصی برخوردار است و همچنین دارای مقاومت قابل توجهی در برابر خوردگی می‌باشد، که این ویژگی‌ها آن را به یک گزینه مطلوب برای آبکاری فلزات تبدیل کرده است.

آبکاری کادمیوم

کادمیوم، یک فلز با ویژگی‌های منحصر به فرد است که به طور اساسی برای محیط‌های دریایی مورد استفاده قرار می‌گیرد و در مقابل آب‌های شیرین و شور، مقاومت بالایی از خود نشان می‌دهد. در گذشته، در برخی موارد، به جای استفاده از فلز روی، از کادمیوم برای پوشش برخی از قطعات مختلف خودروها استفاده می‌شد.

آبکاری کروم

آبکاری فلز کروم در ابتدا به منظور ایجاد زیبایی و جلوه‌ای دلپذیر انجام می‌شود؛ اما در نهایت، به دلیل افزایش مقاومت در برابر خوردگی و افزایش سختی، اهمیت بسیاری پیدا می‌کند. این فرآیند به طور عمده در صنایعی که در طول زمان به سایش معرض هستند، استفاده می‌شود؛ از جمله قطعات خودروها و تجهیزات صنعتی. علاوه بر این، آبکاری کروم می‌تواند باعث تغییر رنگ فلز شود؛ به عنوان مثال، ممکن است رنگ فلز به سبز یا حتی سیاه تغییر کند، که این امر می‌تواند جلوه‌ای دیگری به سطح فلز ببخشد و استحکام آن را افزایش دهد.

آبکاری نیکل

نیکل به عنوان یکی از فلزات محبوب برای آبکاری شناخته می‌شود و در صنایع گوناگون به کار می‌رود. فرآیند آبکاری نیکل به طور معمول بر روی اشیاء خانگی مانند دستگیره‌ها، کارد و چنگال، و وسایل دوش و موارد مشابه، اجرا می‌شود. این فرآیند معمولاً به منظور ایجاد یک لایه محافظ بر روی سطوح فلزی صورت می‌گیرد. صفحات نیکل معمولاً به مس و آلومینیوم متصل می‌شوند، اما این امکان وجود دارد که بر روی سایر فلزات نیز اعمال شوند و به عنوان لایه‌های پایه برای آبکاری کروم عمل کنند.

آبکاری طلا

طلا به دلیل ویژگی‌های منحصر به فردی که شامل مقاومت بالا در برابر اکسیداسیون و رسانایی الکتریکی می‌شود، از جمله فلزاتی است که بسیار ارزشمند و مورد توجه قرار می‌گیرد. آبکاری طلا عموماً برای تزئین جواهرات و بهبود هدایت قطعات الکترونیکی مانند اتصالات الکتریکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این فرآیند باعث افزایش مقاومت بستر در برابر خوردگی و لکه‌دار شدن می‌شود و همچنین طلا دارای رسانایی الکتریکی نسبتاً بالا و مقاومت در برابر تماس پایداری است که این ویژگی‌ها آن را به یک گزینه محبوب برای آبکاری تبدیل کرده است.

آبکاری نقره

مانند طلا، نقره نیز در زمینه‌های گوناگونی از جمله آبکاری مورد استفاده قرار می‌گیرد که هدف اصلی آن جلب توجه از طریق جذابیت تزئینی و بهبود هدایت الکتریکی می‌باشد. از آنجایی که هزینه‌ی آبکاری با نقره کمتر از طلا است، این روش به عنوان یک گزینه مقرون به صرفه‌تر در نظر گرفته می‌شود. با این حال، باید توجه داشت که آبکاری با نقره برای اشیایی که به رطوبت زیادی معرض هستند، مناسب نیست؛ زیرا نقره به سرعت ممکن است دچار ترک‌خوردگی و پوسته‌شدگی شود.

نقره یکی از فلزات گرانبها و انعطاف‌پذیر است که معمولاً قابلیت شکل‌پذیری دارد. در برخی موارد، به دلیل سختی و مقاومت نقره، از آبکاری آن به جای طلا استفاده می‌شود. از جمله مزیت‌های آبکاری نقره می‌توان به رسانایی الکتریکی و حرارتی بالای آن اشاره کرد. فرآیند آبکاری نقره قابل تنظیم است، به طوری که می‌تواند به پایانی مات یا روشن دست یابد.

فولاد قلع اندود

مدت‌هاست که فولاد قلع اندود به عنوان یک ماده بسته‌بندی برای مواد غذایی و نوشیدنی مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر مقاومت مناسب در برابر خوردگی، این نوع فولاد همچنین برخلاف برخی فلزات دیگر، دارای ویژگی سمی نمی‌باشد و به عنوان یک پوشش بر روی فولاد عمل کرده و به تقویت و استحکام بخشیدن به آن کمک می‌کند. همچنین، یکی از ویژگی‌های مهم آن، قابلیت آسان جوش‌پذیری و لحیم‌پذیری ورق‌های فولاد قلع اندود است.

علاوه بر کاربردهای متداول مانند بسته‌بندی مواد غذایی و نوشیدنی، از روکش قلع در ساخت قطعات الکترونیکی نیز استفاده می‌شود. اضافه کردن رنگ به ورق‌های قلع اندود می‌تواند عمر مفید آنها را به‌طور چشمگیری افزایش دهد. به‌طوری‌که حتی ممکن است تا 90 سال طول عمر داشته باشد، که این امر آن را برای استفاده در سقف‌های حلبی بسیار مناسب می‌کند.

آبکاری رودیم

رودیم، یکی از فلزات گرانبها و نسبتاً کمیاب خانواده پلاتین است که به دلیل سختی و دوامش در صنایع مختلف شناخته شده است. این فلز دارای ویژگی‌هایی همچون مقاومت در برابر لکه، مقاومت در برابر خراش، و ظاهر براق و سفید است. آبکاری رودیم نیز در صنایع تولید جواهرات، به‌ویژه در شرایطی که نیاز به آبکاری طلا سفید داریم، بسیار پرکاربرد است. از جمله فلزاتی که برای آبکاری رودیم استفاده می‌شوند، می‌توان به نقره، پلاتین و مس اشاره کرد.

یکی از نقاط ضعفی که به آبکاری رودیم مرتبط است، این است که در حین اجرای فرآیند، لایهٔ محافظ حاوی رودیوم در معرض ساییدگی قرار می‌گیرد و به آرامی از بین می‌رود. این موضوع ممکن است منجر به تغییر رنگ نهایی شود و در نتیجه، پس از مدتی، احتمالاً نیاز به انجام مجدد آبکاری و روکش دادن آن باشد.

یکی از ویژگی‌های دیگر که به رودیوم تعلق دارد، نمای بازتابنده و رنگ نقره‌ای آن است که این فلز را به یک انتخاب محبوب برای آبکاری قطعات جواهرات با کیفیت تبدیل کرده است.

مراحل آبکاری فلزات