بسیاری از مشتریان ما به طور متداول سؤال می‌کنند که چه تفاوت‌هایی بین فولاد ضد زنگ و فولاد گالوانیزه وجود دارد. در واقع، فولاد کربنی، اگر بدون هیچ گونه محافظتی باشد، در شرایط مختلف با خوردگی و زنگ زدن روبه‌رو می‌شود. به منظور پیشگیری از این مشکل، انتخاب بین فولاد ضد زنگ و فولاد گالوانیزه به عنوان دو راهکار متداول مطرح می‌شود. هرچند هر دو نوع فولاد دارای خاصیت مقاومت در برابر زنگ زدن و خوردگی هستند، اما تفاوت‌های مهمی بین آن‌ها وجود دارد که حتماً باید در نظر گرفته شود. برای بهترین درک از این تفاوت‌ها، قبل از بحث در مورد جزئیات فنی، به مرور ویژگی‌ها و کاربردهای هر یک از این مواد پرداخته و سپس به تحلیل مباحث فنی پرداخته خواهد شد.
فولاد ضد زنگ چیست ؟
فولاد ضد زنگ یا به عبارت دیگر، فولا ضد زنگ، از طریق افزودن عناصر آلیاژی به ترکیبات شیمیایی خود، توانایی دورانداختن خوردگی را به دست می‌آورد. در حالی که فولاد کربنی ساده از ترکیبات آهن و کربن تشکیل یافته است، فولاد ضد زنگ با افزودن مقادیر قابل توجهی کروم به اجزای پایه‌ای خود، به مقاومت بیشتر در برابر خوردگی دست می‌یابد. این ویژگی، از مراحل ذوب اولیه و مراحل پیش از هرگونه شکل‌دهی شامل شده، به گونه‌ای است که جلوی ایجاد خوردگی را می‌گیرد و از فلز راحت‌ترین شکل ممکن حفاظت می‌نماید. این ترکیبات آلیاژی باعث تقویت و بهبود مقاومت فولاد ضد زنگ در مقابل عوامل خوردگی می‌شود، از جمله فرآیندهای ذوب و شکل‌دهی که در نهایت منجر به حفاظت اثربخشتر و طولانی‌تر از فلز می‌شود.
فولاد گالوانیزه چیست ؟
فولاد گالوانیزه به عنوان یک نوع فولاد، از پوششی با لایه روی مقابله با زنگ‌زدن بهره می‌برد. این لایه عمدتاً بسیار نازک است و با اندازه‌گیری در مقیاس هزارم اینچ یا میکرون، ابعاد آن به دقت مشخص می‌شود.
برای تولید فولاد گالوانیزه، پوشش روی عمدتاً پس از انجام فرآیند ذوب، پالایش و شکل‌دهی صفحه فولادی به آن افزوده می‌شود. در برخی موارد، این پوشش حتی پس از انجام فرآیندهایی نظیر خمش یا جوشکاری فولاد گالوانیزه، به آن اضافه می‌شود. این رویه نه تنها از خطر زنگ‌زدن فولاد جلوگیری می‌کند، بلکه مقاومت و دوام فولاد را نیز افزایش می‌دهد. این فرآیند ترکیبی از مراحل ذوب، پالایش و پوشش باعث می‌شود که فولاد گالوانیزه با ویژگی‌های بهتری در مقابل عوامل زیان‌آور مانند خوردگی، پوسیدگی و زنگ‌زدن مواجه شود.
فولاد ضد زنگ چگونه از خوردگی جلوگیری می‌کند؟
در واقع، مقاومت فولاد ضد زنگ در برابر خوردگی به علت حضور کروم، و گاهاً سایر عناصر افزوده در ترکیبات آن برقرار است. خوردگی در فولاد کربنی زمانی رخ می‌دهد که آهن موجود در فولاد با اکسیژن محیط ترکیب می‌شود.
کروم که به میزان قابل توجهی در فولاد ضد زنگ حاضر است، پس از ترکیب با اکسیژن و ایجاد یک لایه گسترده از اکسید کروم، از حمله خوردگی به فولاد مانع می‌شود. در واقع، زمانی که مقدار کروم در فولاد به اندازه کافی باشد، لایه اکسید کروم تشکیل می‌شود که از تولید اکسید آهن (که به عنوان زنگار شناخته می‌شود) جلوگیری می‌کند.
میزان کروم و دیگر عناصر آلیاژی موجود در فولاد نقش بسیار مهمی در تعیین ویژگی‌های مختلف فولاد ضد زنگ ایفا می‌کند. این عناصر به عنوان عوامل کلیدی در افزایش مقاومت فولاد در برابر فرایندهای خوردگی عمل می‌کنند و از پایداری و عمر مفید آن به شدت تأثیرگذارند.
پیشنهاد سایت : گالوانیل کردن چیست ؟
نحوه مقاومت فولاد گالوانیزه در برابر خوردگی چگونه است؟
فولاد گالوانیزه به دلیل دارا بودن پوشش روی بر روی فولاد کربنی، به خوبی از خوردگی جلوگیری می‌کند. این پوشش دوگانه یک هدف اصلی را دنبال می‌کند:
1. با جلوگیری از تماس اکسیژن با سطح فولاد، احتمال خوردگی فلز به شدت کاهش می‌یابد. این اقدام باعث ایجاد محافظتی قویتر در برابر عوامل محیطی می‌شود.
2. حتی در صورت آسیب دیدن پوشش روی و تماس محدودی از آهن با هوا، باقی‌مانده روی به طور قابل توجهی واکنش‌پذیرتر از فولاد است. این ویژگی منجر به افزایش توانایی روی در مقابل تداخلات محیطی می‌شود. بنابراین، حتی در شرایط آسیب دیده، این پوشش توانمندی بالاتری در مقابل خوردگی ارائه می‌دهد. علاوه بر این، روی با سرعت بیشتری نسبت به آهن، به مولکول‌های اکسیژن حمله کرده و از ایجاد زنگار جلوگیری نموده و بدین ترتیب، ماندگاری و عمر مفید فولاد گالوانیزه را افزایش می‌دهد.
تفاوت میان فولاد ضد زنگ و گالوانیزه
فولاد ضد زنگ، خصوصیات خاصی دارد که این دو نوع فولاد را از یکدیگر متمایز می‌سازد و در مقایسه با فولاد گالوانیزه، ویژگی‌های جالب و منحصربه‌فردی را ارائه می‌دهد:
1. هزینه:
به طور معمول، فولاد ضد زنگ اغلب گران‌تر از فولاد گالوانیزه است. این اختلاف قیمت می‌تواند نشان‌دهنده کیفیت و ویژگی‌های برتر فولاد ضد زنگ باشد.
2. مقاومت به خوردگی:
فولاد ضد زنگ معمولاً مقاومت به خوردگی بیشتری نسبت به فولاد گالوانیزه ارائه می‌دهد. این ویژگی حائز اهمیت است زیرا فولاد در معرض عوامل زیان‌آور محیطی است.
3. خواص پس از خراشیدگی:
در صورت خراشیدگی، فولاد ضد زنگ قابلیت حفظ خواص ضد خوردگی خود را در اطراف نواحی آسیب‌دیده حفظ می‌کند. به عبارت دیگر، حتی پس از خراشیده شدن، این نوع فولاد قابلیت مقاومت را حفظ می‌کند، در حالی که در فولاد گالوانیزه، لایه‌ی کربنی آسیب‌پذیر می‌ماند.
4. آسیب‌پذیری لبه‌ها:
در فولاد ضد زنگ، لبه‌های برش‌خورده بدون پوشش و در تماس با اکسیژن قرار می‌گیرند، که این مسئله احتمال ظهور زنگار را افزایش می‌دهد. این نکته مهمی است که در مورد کاربردهایی که به دقت لبه‌ها نیاز دارند، مدنظر قرار می‌گیرد.
5. زیبایی‌شناسی:
از نظر ظاهری، فولاد ضد زنگ با رنگ درخشان و نقره‌ای، جذابیت بیشتری نسبت به فولاد گالوانیزه‌ی خاکستری دارد. این جلب نظر زیبایی به محیط‌هایی که ظاهر اجتناب‌ناپذیری دارند، افزوده می‌شود.
استفاده‌های فراوان فولاد ضد زنگ
فولاد ضد زنگ به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد خود، در انواع مختلفی از صنایع به کار می‌رود. اصطلاحاً، در مواردی که خطر خوردگی بسیار بالا و غیرقابل قبول است، از این نوع فولاد به شدت بهره‌برداری می‌شود. تعدادی از کاربردهای این نوع فولاد که به علت ویژگی‌های خاص آن درخشان است، به شرح زیر می‌باشند:
1. تجهیزات صنایع غذایی:
فولاد ضد زنگ به دلیل مقاومت به خوردگی و سازگاری با شرایط بهداشتی، در تجهیزات صنایع غذایی به‌ویژه در محیط‌های با احتمال خوردگی بالا، به کار می‌رود. این استفاده در ارتقاء بهداشت و کیفیت محصولات تاثیر گذار است.
2. تجهیزات صنایع دارویی:
ویژگی‌های بهداشتی و مقاومت به خوردگی فولاد ضد زنگ، آن را به یک گزینه مناسب برای تجهیزات صنایع دارویی تبدیل کرده است. این نوع فولاد از نظر استانداردهای بهداشتی در صنایع دارویی تایید شده و مورد استفاده گسترده‌ای قرار می‌گیرد.
3. اجزای موتورهای هوافضا:
در محیط‌های حاکم بر فشار، دما و خوردگی، فولاد ضد زنگ به دلیل مقاومت بیشتر به شرایط سخت، انتخاب ایده‌آلی برای اجزای موتورهای هوافضا محسوب می‌شود. این اجزا معمولاً در شرایط حیاتی و ایمنی بالا به‌کار گرفته می‌شوند.
4. تجهیزات آشپزخانه:
به دلیل ظاهر جذاب و مقاومت به خوردگی، فولاد ضد زنگ در تجهیزات آشپزخانه به‌ویژه در منازل با شرایط محیطی خاص، کاربرد فراوانی دارد. این تجهیزات نه تنها از نظر عملکرد مؤثر هستند بلکه جلوه‌ی زیبایی به فضای آشپزخانه افزوده می‌شود.
5. انواع خاصی از متصل کننده‌ها:
به دلیل تنوع شرایط محیطی که فولاد ضد زنگ ممکن است در آن قرار گیرد، انواع خاصی از متصل کننده‌ها از این نوع فولاد تولید می‌شوند. این متصل کننده‌ها در اتصالات حیاتی و پرکاربرد مورد استفاده قرار می‌گیرند.
استفاده‌های گسترده فولاد گالوانیزه
فولاد گالوانیزه به دلیل ویژگی‌های خاص خود در مواردی که خوردگی به میزان معقول و اهمیت ظاهر زیبایی نیز کمتر مد نظر است، به گسترش یافته و در صنایع مختلف به‌کار می‌رود. تعدادی از کاربردهای این نوع فولاد که به دلیل خصوصیات منحصر به فردشان از اهمیت بالایی برخوردارند، به شرح زیر می‌باشند:
1. لوله‌های انتقال دهنده‌ی مارپیچی:
فولاد گالوانیزه به علت مقاومت به خوردگی، در ساخت لوله‌های انتقال دهنده‌ی مارپیچی به کار می‌رود. این استفاده در اطمینان از عملکرد و دوام لوله‌ها در شرایط محیطی مختلف تاثیرگذار است.
2. اجزای مربوط به خودروها:
در بخش خودروسازی، بخصوص در قطعاتی که با شرایط جوی سختی مواجه هستند، فولاد گالوانیزه به‌کار می‌رود. این استفاده باعث افزایش مقاومت و عمر مفید اجزا مرتبط با خودروها می‌شود.
3. برخی از متصل کننده‌ها:
به علت مقاومت به خوردگی و سازگاری با شرایط مختلف، فولاد گالوانیزه در تولید برخی از متصل کننده‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این اتصالات اهمیت زیادی در استحکام و پایداری سیستم‌ها دارند.
4. تیرآهن‌های ساختمانی:
در بناها و ساختمان‌ها، زیرا ظاهر زیبایی اهمیت کمتری دارد، از تیرآهن‌های گالوانیزه به‌عنوان یک گزینه مقرون به‌صرفه در کاربردهای ساختمانی استفاده می‌شود. این تیرآهن‌ها به دلیل مقاومت به خوردگی، در سازه‌ها دوره عمر بلندی دارند.
5. کابینت‌های فلزی:
در صنعت کابینت‌سازی، بخصوص در کابینت‌هایی که به‌طور مستقیم با عوامل محیطی در تماس هستند، از فولاد گالوانیزه به دلیل مقاومت به خوردگی و طولانی‌مدت بودن استفاده می‌شود.
6. نرده‌سازی:
در ساخت نرده‌ها و محافظ‌های محیطی که با عوامل جوی در تماس هستند، از فولاد گالوانیزه به‌منظور ایجاد حفاظت در برابر خوردگی استفاده می‌شود. این نوع فولاد به خاطر مقاومت بالای خود، در ساختارهای محیطی متنوع به‌کار می‌رود.
7. پیاده‌رو‌های فلزی:
در ساختارهای پیاده‌روها و مکان‌های عمومی، به دلیل مقاومت به خوردگی، از فولاد گالوانیزه بهره‌مند می‌شود. استفاده از این نوع فولاد در ساختارهای عمومی به دلیل دوام و استحکام آن متداول است.
8. تابلوهای علائم ترافیکی:
در تولید تابلوهای علائم ترافیکی که بیشتر در محیط‌های خارجی قرار دارند، از فولاد گالوانیزه به دلیل مقاومت به شرایط جوی و خوردگی استفاده می‌شود. این تابلوها نقش اساسی در راهنمایی و اطلاع‌رسانی در محیط‌های عمومی ایفا می‌کنند.
9. تیرهای چراغ برق:
در تولید تیرهایی که نقش مهم در نگهداری چراغ‌های راهنمایی و رانندگی دارند، از فولاد گالوانیزه به‌منظور مقاومت در برابر عوامل جوی و خوردگی استفاده می‌شود. این تیرها اساسی در حفظ پایداری سیستم‌های نوری در محیط‌های عمومی می‌باشند.
پیشنهاد سایت : سه روش مختلف برای خم کردن آلومینیوم
